1 Mayıs vesilesi ile Osmanlı döneminin ilk kadın şairlerinden Yaşar Nezihe hanımı anmış olalım.
"Osmanlı'nın 1 Mayıs Proleter kadın şairi" olarak tanınır. Şiirlerinde Mahmure ve Mazlume mahlası kullanmıştır.1919 yılında Alman Prof.Dr .Martin Hartmann yayınladığı antolojisinde " “Dichter Der Neuen Türkei” Yaşar Nezihe hanıma yer vermiştir. Hartmann 1919 yıllarında onu nasıl tanıdı? Nasıl keşfetti? bir türlü netleştirilememiştir. Tahminen Türkiye`ye gelip giden Alman Spartakist akımının sempatizanları tarafından bulunduğu, tanışıldığı ve Hartmann`a tanıtıldığı tahmin ediliyor. Bu bir tahmindir ve muamma olarak kalmıştır.
Yazdığı şiirler kadar hayatı da çok ilginçtir Yaşar Nezihe`nin. Çok yoksul bir ailenin kızıdır. Alkolik babası onu evden kovar. Dere kenarlarında yatıp kalkar. Topladığı çiçek tohumları ve otları satarak kendini bir okula kaydettirir. Üç defa mutsuzlukla biten evlilikler yapar, iki çocuğu açlık ve hastalıktan ölür. Elli gün evli kalabildiği birisiyle kırk yıl mektuplaşmıştır.
Dönemin ilerici denilebilecek bir gazetesinde çalışmaya başlar fakat gazete emekçilerini, grev örgütleyerek ayaklandırır. Gazete patronlarına yazdığı ünlü bir şiir ile yanıt verir;
"Gazete Sahiplerine
Onlardır eden zevkini, eğlenceni temin
Onlar çalışır etmek için hep seni zengin
Kurşundan hurûfât o hayatı kemirirken
Her gün bir parça solarken ve erirken.."
YAŞAR NEZİHE HANIM;
-İlk 1 Mayıs şiirini yazan kadın şairdir.
-Türkiye işçi sınıfının ilk grevlerine bir kadın aktivist olarak katılan ilk kadın şairdir.
-Şiirleri toplatılan, kovuşturmalara uğrayan, takip edilen ilk kadın şairdir.
-Osmanlı basınında peçesiz fotoğrafı yayınlanan ilk kadındır.
-Kadın hareketini ilk örgütlemeye çalışandır.
-Fabrikalarda çalışan ilk kadın şairdir.
-Tarihte intihar eden başka kadın yazar ve şairler var fakat 3 defa intihar edip ölmeyen tek kadın şairdir!
1 Mayıs günü, Osmanlının ilk kadın şairi ve ilk 1 Mayıs şiirini yazan YAŞAR NEZİHE hanımı tanıyalım ve analım istedim...
"1 Mayıs
Ey işçi…
bugün hür yaşamak hakkı seninken
Patronlar o hakkı senin almışlar elinden.
Sa’yınla edersin de “tufeyli”leri zengin
Kalbinde niçin yok ona karşı yine bir kin?
Rahat yaşıyor, işçi onun emrine münkâd;
Lakin seni fakr etmede günden güne berbâd.
Zenginlere pay verme, yazıktır emeğinden.
Azm et de esaret bağı kopsun bileğinden.
Sen boynunu kaldır ki onun boynu bükülsün.
Bir parça da evlatlarının çehresi gülsün.
Mayıs birde; bu birleşme gününde
Bişüphe bugün kalmadı bir mani önünde…
Baştan başa işte koca dünya hareketsiz;
Yıllarca bu birlikte devam eyleyiniz siz.
Patron da fakir işçilerin kadrini bilsin
Ta’zim ile, hürmetle sana başlar eğilsin…
Sayende saadetlere mazhar beşeriyet;
Sen olmasan etmezdi teali medeniyet.
Boynundan esaret bağını parçala, kes, at!
Kuvvetedir hak, hakkını haksızlara anlat."
