Seçmenlerin tercihleri, ilk tur oylamada yüzde 50'den fazla destek almak ve ay sonunda ikinci tur oylamadan kaçınmak isteyen iki aday için belirleyici olabilir.
Türkiye'de son on yılların en önemli seçimi olarak görülen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Türkiye'de 60,7 milyon, yurt dışında ise 3,42 milyon vatandaş oy kullanma hakkına sahip. Dolayısıyla, yurt dışındaki seçmenler toplam seçmenlerin yüzde 5,3'üne karşılık geliyor. Bu rakam 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 3,04 milyondu ve toplam seçmenin yüzde 5,1'üne denk geliyordu.
Türkiye'de cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmak için bir adayın oyların salt çoğunluğunu, diğer bir deyişle yüzde 50'den fazlasını alması gerekiyor. Bu, bir adayın yüzde 50 barajını aşması ve ilk turda seçilmesi için gerekenden 1,3 milyon daha fazla oy anlamına geliyordu. Tüm bu rakamlara yurt dışında kullanılan oylar da dahil.
Erdoğan 2018 seçimlerinde ilk turda tüm oyların yüzde 52,6'sını, yani 50,07 milyon geçerli oyun 26,33 milyonunu alarak cumhurbaşkanı seçildi. Erdoğan seçilebilmesi için gerekenden 1,3 milyon daha fazla oy alarak seçimi kazandı.
2018 seçim sonuçları: Yurt içi ve yurt dışı oylar arasındaki fark
2018 seçimlerinde 3,04 milyon Türkiye vatandaşı yurt dışında oy kullanmak üzere seçmen kütüğüne kayıt yaptırdı. Türkiye sınır kapılarında da oy kullanma hakkına sahip bu kişilerin yarısı (1,53 milyon) 2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullandı.
Erdoğan, 2018 seçimlerinde Türkiye'de kullanılan oyların yüzde 52,4'ünü alırken, sınır kapıları da dahil olmak üzere yurt dışında kullanılan oyların yüzde 59,4'ünü, yani yaklaşık 895 bin oy aldı.
Başlıca rakibi Muharrem İnce için ise sonuçlar tam tersi oldu. İnce yurt dışında yaşayanlardan (yüzde 25,8), yurt içindekilere (yüzde 30,8) kıyasla daha düşük oranda oy aldı
Avrupa'daki seçmenler büyük ölçüde Erdoğan'ı destekledi
2018 seçimlerinde yurt dışında kayıtlı seçmenlerin yüzde 87'si (2,63 milyon) 19 Avrupa Birliği üyesi, Birleşik Krallık, Norveç veya İsviçre'de ikamet ediyordu. 2018'deki tüm gurbetçi seçmenlerin neredeyse yarısı (yüzde 47) Almanya'da yaşıyordu.
2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Avrupa'daki seçmenler ezici bir çoğunlukla Erdoğan'ı destekledi. Erdoğan, Almanya'da yüzde 64, Fransa'da yüzde 63, Hollanda'da yüzde 72, Belçika'da yüzde 74 ve Avusturya'da yüzde 71 oranında oy aldı. Bu ülkeler sırasıyla en yüksek seçmen sayısına sahip olan ülkeler.
Almanya'da 1,44 milyon kayıtlı seçmen bulunurken, bu rakamı 341 bin ile Fransa ve 260 bin ile Hollanda takip etti.
Öte yandan Erdoğan 2018'de bazı Avrupa ülkelerinde çok düşük destek buldu. Örneğin Çekya'da oyların sadece yüzde 11'ini, İrlanda'da yüzde 16'sını ve İspanya'da yüzde 18'ini aldı. Ancak bu ülkelerdeki seçmen sayısının, Erdoğan'ın yüzde 60'ın üzerinde destek aldığı ülkelere kıyasla çok düşük olduğu dikkat çekti.
Katılım oranı 2018'de önemli ölçüde arttı
Yurt dışı seçmenler ilk kez 2014 seçimlerinde oy kullanabildi. O yıl, sınır kapılarında kullanılan oylar da dahil olmak üzere yurt dışında seçime katılım oranı sadece yüzde 18,9 oldu. Bu oran 2018'de yüzde 50,1'e yükseldi.
Yurt dışındaki seçmenlerin 14 Mayıs'ta sandığa gitme oranının ya da sandıktaki tercihlerinin ne olacağını öngören bir anket yok. Ancak Erdoğan'ın Adalet ve Kalkınma Partisi oyların kendi lehine olmasını bekliyor ve yurt dışında katılım oranını artırmayı hedefliyor.
Bu rakamlar neden önemli?
Tüm bu rakamlar gerçekten önemli mi? İstanbul'da 2019'da yapılan belediye başkanlığı seçimi önemli olduğunu gösteriyor. Ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi'nin adayı Ekrem İmamoğlu, Mart 2019'daki seçimi 10,5 milyon seçmenden sadece 13 bin oy farkla kazandı.
Ancak Erdoğan'ın partisinin "örgütlü hukuksuzluk" ve "seçim hilesi" iddialarına dayanarak Mart sonuçlarının iptal edilmesi talebi üzerine Yüksek Seçim Kurulu yeniden oylama yapılması çağrısında bulundu. Haziran ayında İmamoğlu, Mart ayındaki 13 bin oyluk farkını 806 bine çıkararak toplam oyların yüzde 54'ünü aldı.
Kamuoyu yoklamaları 2023'te Erdoğan ve Kılıçdaroğlu arasında çok yakın bir yarış olacağını gösterirken, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi her oyun önemini teyit ediyor.
Yurt dışındaki seçmenin fikirlerini değiştirmeleri için herhangi bir neden var mı?
Euronews’e göre bu seçimde seçimlerin tercihlerinde dramatik bir değişiklik olabilir mi? Hayat pahalılığı krizi ve artan enflasyon oranı, Türkiye'deki bazı insanların oylarını Erdoğan'dan uzaklaştırmada rol oynayabilir. Ancak bunlar, doğrudan maruz kalmadıkları için yurt dışı seçmenler için önemli kaygılar değil.