Almanya'nın Köln Üniversitesi, Prof. Nancy Fraser'ın bu üniversitede işe başlamasını, Filistin'i destekleyen bir mektubu imzaladığı gerekçesiyle iptal etti.
Fraser'in, bir ay içinde Köln Üniversitesi'nde misafir olarak profesörlüğe başlaması bekleniyordu.
KÖLN ÜNİVERSİTESİ PROFESÖRÜN İŞE ALINMA DAVETİNİ GERİ ÇEKTİ
Almanya'da Köln Üniversitesi, İsrail devletinin Filistinlilere yönelik soykırım yapmakla suçlandığı kamuya açık bir mektubu imzalayan ABD'li felsefe profesörü Nancy Fraser'e gönderilen profesörlük davetini geri çektiğini duyurdu.
Frankfurt Okulu'nun Nazi Almanyası'ndan taşınması ile kurulan okulun rektörü ise bu karara tepki mektubu yazdı. Mektupta, "Anayasanızın 5. maddesi konuşma, ifade ve fikir özgürlüğünü güvence altına alıyor. Onun davetini iptal etme kararınız ona, akademiye ve bu üniversiteye hakarettir. Ancak daha da önemlisi, akademik özgürlüğe yönelik kabul edilemez bir meydan okumadır" ifadeleri yer aldı.
İŞTE O MEKTUP
Frankfurt Okulu'nun Nazi Almanyası'ndan taşınması ile kurulan TheNewSchool rektörünün bu kararı eleştiren mektubu:
"Sayın Rektörüm, Albertus Magnus dehşete düşerdi! Profesör Nancy Fraser'ın üniversitenizdeki Albertus Magnus Profesörü olma davetini, Filistin halkını destekleyen bir mektubu imzaladığı için iptal etme kararınız kesinlikle çirkin. Akademik özgürlük büyük üniversitelerin kritik bir bileşeni olmuştur. Akademik özgürlüğe ve ifade özgürlüğüne yönelik herhangi bir saldırı, herhangi bir üniversitenin, ülkelerinin sivil yaşamına tam olarak katılabilecek bağımsız düşünürler yaratma misyonunu aşındıracaktır. Anayasanızın 5. maddesi konuşma, ifade ve fikir özgürlüğünü güvence altına alıyor. Profesör Fraser'a gönderilen davet mektubunda, Başkanın "sadece sınıflarımızda değil, aynı zamanda daha geniş bir izleyici kitlesi için sözde büyük sorularla uğraşırken büyük bir entelektüel açıklık geleneğini benimsediği..." ifade ediliyordu. Profesör Nancy Fraser, sosyal ve politik teori, feminist teori ve çağdaş Fransız ve Alman düşüncesi üzerine çalışmaları geniş çapta tanınan ve derin saygı duyulan, dünya çapında bir bilim adamıdır. The New School'da bizi derinden hayal kırıklığına uğratan şey, onun atamasını iptal etmenizin, Almanya'yla on yıllardır süren bağlarımızı sekteye uğratmasıdır. Bildiğiniz gibi Nazilerden sığınan aydınları kurtardık. Alman akademisinin dikkate değer geleneklerini destekleyerek, silinmiş olan eleştirel düşünce yapısını sürdürdük. Onun davetini iptal etme kararınız ona, akademiye ve bu üniversiteye hakarettir. Ancak daha da önemlisi, akademik özgürlüğe yönelik kabul edilemez bir meydan okumadır. Umarım kararınızı tekrar gözden geçirirsiniz."
"Alman bilimine ciddi zarar verecek"
Ünlü filozof Nancy Fraser, Köln Üniversitesi'ne davetinin reddedilmesi, Alman medyasında geniş yer buldu. Frankfurter Rundschau da bunlardan biri. Gazetede yer alan bir söyleşi dikkat çekici.
Nancy Fraser, Köln Üniversitesi'ne davetin reddedilmesi hakkında: "Alman bilimine ciddi zarar verecek"
Profesörlük, açık değişime adanmış bir programın parçası olarak çok günlük bir ziyareti ve halka açık konferansları içeriyordu. Orada, İsrail ya da Filistin'le doğrudan hiçbir ilgisi olmayan, kapitalist toplumdaki çalışmanın üç yönü hakkında mevcut kitap projem hakkında konferanslar vermek istedim. Bu dersleri yazmak için çok çaba harcadım. Bu arada pahalı bir uçak bileti de aldım.
Sizce iptal nasıl gerçekleşti?
Birkaç gün önce etkinliklerin organizasyonundan sorumlu Profesör Andreas Speer'den bir e-posta aldım. Bana, Kasım ayında Filistin Felsefesi Bildirgesi'ni imzalamış olmamdan endişe duyan Köln Üniversitesi Rektörü'nden haber aldığını ve benden konumumu netleştirmemi istediğini söyledi. Şöyle düşündüm: Benim Ortadoğu'ya dair görüşlerimin onun için ne önemi var? Ben serbest çalışanım, istediğim mektubu imzalayabilirim. Öte yandan, hemen çatışmacı bir yola girmek istemedim. Ben de cevap yazdım ve Filistin ve İsrail hakkında elbette birçok farklı görüş olduğunu ve her tarafta çok fazla acı olduğunu, buna benim de bir Yahudi olarak yaşadığım acılar da dahil olduğunu söyledim.
Ancak üzerinde hiçbir anlaşmazlığın olamayacağı bir şey var. Bunun için rektörün üniversitenin internet sitesinde açık ve saygılı tartışmanın önemine dair yayınladığı açıklamadan bir satır alıntı yaptım. Ben de Bay Speer'e dedim ki, lütfen müdüre açık ve saygılı bir tartışma konusunda bana güvenebileceğine dair güvence verin. Bunun meseleyi çözeceğini düşündüm. Aslında kısa bir süre sonra müdürden daveti geri çekmekten başka seçeneği olmadığını bildiren bir e-posta aldım. Orada siyah beyaz olarak bu mektubu imzaladığım ve daha sonraki iletişimimizde iptal etmediğim için iptal edildiğim yazıyor.
Asıl çekişme noktası neydi? Apartheid ve soykırım gibi ifadeler mi? Yoksa mektubun önerdiği İsrail akademik kurumlarının boykotu mu?
Bilmiyorum, daha fazla açıklama almadım. Müdür bana görüşlerini daha detaylı açıklayacağı bir telefon veya görüntülü görüşme teklif etti. Ama buna cevap vermedim. Bu kamusal bir mesele ve bence bu konuyla ilgilenen herkesin kamuoyu önünde konuşması gerekiyor. Bunu açıklığa kavuşturmak onun elinde olacak. Artık Köln Üniversitesi'nin internet sitesinde de bir açıklama var. Çoğu bana sis perdesi gibi görünüyor. Üniversitenin belirttiği politikanın ve Albertus Magnus ismiyle atıfta bulunduğu değerlerin açık bir ihlalidir. Bu değerler akademik özgürlük, düşünce özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve açık tartışmadır. Bu prosedürün sözde bu değerleri ihlal etmediğine dair şimdi verilen karmaşık nedenler ne olursa olsun, bana boş geliyor. Bütün bunlar aynı zamanda dünya çapındaki bilim insanlarına da çok güçlü bir sinyal gönderiyor: Eğer belirli siyasi konularda belirli görüşlerinizi ifade etmeye cesaret ederseniz, burada (Almanya'da) hoş karşılanmayacaksınız. Siyasi ifade özgürlüğü üzerinde buz gibi bir etki.
Üniversite kurallarının ihlalinden bahsediyorsunuz. Yasal işlem yapmayı planlıyor musunuz?
Hakkında düşündüm. Bu benim önceliğim değil. Ama bunu da göz ardı etmiyorum. Öncelikle ve en önemlisi, insanları bunun, birçok insanın Almanya'da çok daha geniş bir trend olarak tanımlayacağı şeyin etkileyici ve berbat bir örneği olduğuna ikna etmek istiyorum. Alman üniversitelerinde, sanat kurumlarında ve Alman federal hükümetinde böyle bir şeyi onaylayan sorumlular, akademik ve açıkçası anayasal siyasi özgürlük normlarını açıkça ihlal ediyorlar. Bu süreç Alman bilimine ciddi zararlar verecektir.
Nancy Fraser: "Bu süreç New School'a ve kişisel olarak bana hakarettir"
Almanya'daki son dönemdeki kargaşaya ve iptallere bakarsanız, tabiri caizse iyi bir arkadaş olduğunuzu söyleyebilirsiniz. Masha Gessen, Ghassan Hage, Judith Butler ve diğerlerinin vakaları vardı. Çoğu sizin gibi Yahudi. Bu seni ilgilendiriyor mu?
Şahsen ben değilim. New York'ta yaşıyorum ve kendi üniversitem New School'un başkanı Donna Shalala'nın çok güçlü bir mektubu da dahil olmak üzere çok fazla desteğim var. Harika bir sözle başlıyor: "Albertus Magnus dehşete düşerdi!" Shalala, New School'daki bir öğretim üyesinin görevden alınmasının özellikle bir Alman kurumu için endişe verici olduğunu yazıyor. Sonuçta burası, faşizmden kaçan Alman bilim adamlarını kurtarmakla kalmayıp, aynı zamanda Almanya'da yok edilen eleştirel düşüncenin devam edebileceği bir alan yaratan bir kurum. Yeni Okul, benim gibi, şimdi eleştirel teori dediğimiz düşünce yapısına katkıda bulundu. Köln'de yaşananlar New School'a ve kişisel olarak bana bir hakarettir. Ve daha da önemlisi: akademik özgürlük normlarının ihlali.
Siz de bunun bir trend olduğunu düşünüyor musunuz?
Evet ve bu beni endişelendiriyor. Bunu Almanya'da ve daha az ölçüde Avusturya'da artık giderek daha sık görüyoruz. Bu çok zarar verici bir gelişme. Almanların Yahudiliğin karmaşıklığı ve genişliğiyle, tarihiyle ve bakış açısıyla ilgilenmeye başlaması önemli olacaktır. Tarihsel bir kefaret ve sorumluluğun ifadesi olarak İsrail'e koşulsuz sadakat sözü verme fikrine bağlılar. İsrail'in şu anda yaptığı göz önüne alındığında bu, tarih ve perspektif olarak Yahudiliğin en önemli yönlerinden bazılarına ihanettir. Maimonides ve Spinoza'nın, Sigmund Freud'un, Heinrich Heine'nin ve Ernst Bloch'un Yahudiliğinden bahsediyorum.
Bununla ne demek istediğinizi açıklayabilir misiniz?
Bu Yahudilik geleneği, Yahudiliği milliyetçiliğe ve kesinlikle şu anda Gazze Şeridi'ni harap eden aşırı milliyetçiliğe indirgemiyor. Bu arada, az önce bir mektup imzaladım. Herhangi bir pişmanlık göstermekten çok uzağım. Yeni mektup, İsrail'in "okul cinayeti" (orijinal: "okul katliamı"), yani Gazze'deki okul ve üniversitelerin hedefli ve sistematik olarak yok edilmesiyle ilgilidir. 100'den fazla profesör öldürüldü. Dokuz üniversite başkanı. Daha önce bahsettiğim kişilerin isimleri sadece küçük bir seçki. Yahudi olmaları onları dar bir kabile kimliğini değil, evrensel hakları savunmaya motive etti.
Fraser “akademik özgürlüğün ne anlama geldiğine dair çarpık görüşten” yakınıyor
Eleştirmenlerinizden bazıları, hiçbir şekilde iptal edilmediğinizi, ancak yalnızca tanınmanızın reddedildiğini savundu.
Pek çok Alman, hatta gazeteciler bile akademik özgürlüğün ne anlama geldiği konusunda oldukça çarpık bir görüş benimsedi. Ancak birinden bir şeyi, sadece bir ödül olduğu ve aslında akademik olmadığı için alabileceğiniz iddiası tamamen saçmalıktır. Bu bir misafir profesörlük. Bu kürsünün diğer tüm eski sahipleri gibi ben de akademik çalışmalarım nedeniyle atandım. Aksi takdirde yapacağım şeyin reddedilme sebebi olacağı düşüncesi, burada akademik özerkliğimin ihlal edildiğini gösteriyor. Bu konuda hiçbir şüphe olamaz. Dolayısıyla bu eleştirmenlere şunu söylemek istiyorum: Yahudiler hakkında düşünmek gibi gerçekten de tarihsel bir sorumluluğunuz var. Maalesef tamamen yanlış düşünüyorsunuz.
Mascha Gessen, Newyorker'da, Alman "devlet mantığı"nın spesifik yorumunun, AfD gibi aşırı sağcıların son yıllarda ivme kazanmasına yardımcı olduğunu savundu. Kabul eder misin?
AfD hakkında spesifik olarak yorum yapamam. Ancak size şunu söyleyebilirim ki ABD'deki Hıristiyan sağ, Susan Neiman'ın sözleriyle "Semitik McCarthycilik"in kendine özgü bir versiyonuna sahip. Onların versiyonunun kendisi derinden Yahudi karşıtıdır. Ama bana göre Almanya'yla ilgili en endişe verici şey AfD değil.
Yerine?
Bir tür sağcı merkezcilik, kamuoyunun gerçek ağırlığının yattığı yer. Görünüşe göre yanlış argümanlardan kolayca etkilenebilir. Güya hiç kimsenin benim akademik özgürlüğümü ihlal etmediği iddiası gibi.
Kişiye
1947'de Baltimore'da doğan Nancy Fraser, Henry A. ve Louise Loeb Siyaset ve Sosyal Bilimler Profesörü ve New York'taki New School for Social Research'te felsefe profesörüdür. Hannah Arendt'in halefidir. En önemli entelektüellerden biri olarak kabul edilir.
Filozof Nancy Fraser, 20 yılı aşkın süredir sosyal adalet, demokrasi ve feminizm üzerine araştırmalar yapıyor ve tezleri dünya çapında kamuoyunda tartışmalara yol açıyor. Diğer şeylerin yanı sıra, Suhrkamp-Verlag tarafından yayınlanan "Demokrasimizde yanlış olan ne?" ve "Kapitalizm" kitaplarını yayınladı.
“Filistin İçin Felsefe” mektubu ile Albertus Magnus Profesörlüğü ders dizisi arasında hiçbir bağlantı olmadığını belirtmiştiniz. Mektupta aldığınız pozisyon ile akademik çalışmalarınız arasında bir bağlantı var mı?
Birden fazla şapka takıyorum. Teorik çalışmalar yapıyorum. Bazen mektuplara imza atıyorum. Doğrudan bir bağlantı olması gerekmez. Her ne kadar bazen daha popüler, ajitasyonel bir tarzda yayın yapsam da. Bunun en iyi örneği Cinzia Arruzza ve Tithi Bhattacharya ile birlikte yazdığım “%99 için Feminizm” kitabıdır. Bu, belirli bir neoliberal feminizm türü yerine kadınların, erkeklerin ve çocukların %99'u adına feminist aktivizm için farklı bir yolun nasıl çizileceğine dair bir manifestodur. Ama Ortadoğu hakkında hiç yazmadım. Bu konuda pek uzmanlığım yok ama düşünen bir vatandaşım. Ve bir Yahudi olarak "Bizim Adımıza Değil" fikrinden dolayı da özel bir sorumluluk hissediyorum.
Çünkü Gazze'de olup bitenler bir dereceye kadar Yahudi halkı adına mı oluyor?
Kesinlikle. Filistin ve İsrail tartışması bağlamında antisemitizm suçlamasının, İsrail hükümetinin mevcut gidişatını kınayan ve rotanın düzeltilmesini savunan kişilere karşı bir silah olarak kullanıldığına da şüphe yoktur. Filistinlilerin durumunun iyileştirilmesinin yanı sıra her yerdeki Yahudi halkının durumunun iyileştirilmesi.
Bu kulağa onurlu geliyor. Almanya'da Federal Meclis, İsrail kurumlarına yönelik boykotları antisemitizm olarak sınıflandıran bir kararı kabul etti. Almanya'daki bazı insanlar bunu 1930'larda Alman Yahudilerine karşı uygulanan boykot önlemleriyle ilişkilendiriyor.
Bu ilginç bir ilişki. Sonuçta o dönemde gayri meşru, militarist katliam yapan bir Yahudi devleti yoktu. Çok daha iyi bir paralellik, güçlü akademik boykotların, spor boykotlarının ve kültürel boykotların olduğu, ekonomik boykotla birlikte bir miktar etki yaratan ve apartheid'ın sona ermesine yol açan Güney Afrika olabilir. Bu arada: Almanlar sadece Yahudileri boykot etmediler. Onları dışarı sürdüler, kamplara gönderdiler ve öldürdüler. Burada durum böyle değil.
Konferans serisini başka bir yerde yapmayı planlıyor musunuz?
Kesinlikle! İki yıl önce Berlin'de verdiğim derslerin genişletilmiş ve gözden geçirilmiş halidir. Sunmak istediğim birçok yeni materyal var. The New School'daki üniversitem bir etkinlik düzenliyor. Almanya'nın başka yerlerinde de "Köln'de bunu duymanıza izin verilmedi" sloganıyla ders vermem önerildi.
Birçok Alman profesör sizinle dayanışma içinde olduklarını ifade etti. Almanya'da yeniden düşünmenin gerçekleştiğini düşünüyor musunuz?
Yargılayacak kadar yakın değilim. Ama tabiri caizse ateşinin düşeceği hissine kapılıyorum. Benim durumumun tetikleyici mi, bir sonraki mi yoksa ondan sonraki mi olduğunu tahmin edemiyorum. Ancak giderek artan bir huzursuzluk var. En azından New York'taki insanlar bunu bu şekilde görüyor.
Meslektaşlarınız Almanya'ya bakıyor ve şaşırıyorlar mı?
Akademisyenler ve kültür çalışanları arasında: elbette. Gazetecilikte de Bremen'de Masha Gessen meselesi geniş çapta haber oldu. Ve şimdi de Adorno Ödülü'nü Judith Butler'ın elinden almaya yönelik gecikmiş girişim: tüm bunlar burada çok tartışılıyor. En azından sanatta, bilimde ve gazetecilikte. İnsanlar endişeli, dehşete düşmüş ve aynı zamanda öfkeli. Bundan etkilenen çok sayıda Filistinli ve etnik Arap vardı, aynı zamanda öne çıkan Yahudi sesleri de vardı. Bu şu soruyu akla getiriyor: Yahudi halkını desteklemenin ne anlama geldiğini bize anlatacak kim olduğunuzu sanıyorsunuz?
Kendinizi daha önce tanımladığınız gibi Yahudi karşıtı 'Semitik McCarthyciliğin' kurbanı olarak mı görüyorsunuz?
Şüpheleniyorum, evet. Sonuçta Almanya'nın Holokost'taki sorumluluğu adına iptal edildim. Bu sorumluluk Yahudiler için de geçerli olmalıdır. Ancak Almanya'da bu durum şu anda iktidarda olan İsrail hükümetinin devlet politikasıyla sınırlı. Semitik McCarthycilik bunu oldukça iyi özetlemektedir. Sözde Yahudileri destekleme bahanesiyle insanları susturmanın bir yolu.
Sizce neden bu kadar iyi çalışıyor?
Artık normal hale geldi. Almanya'da insanlar, ifade özgürlüğünün ne anlama geldiği ve demokratik, siyasi özgürlüklerin nelerden oluştuğu konusunda çok dar bir bakış açısına alıştı.
Geçtiğimiz altı ay boyunca İsrail'in ana destekçileri ABD ve Almanya oldu. Bu sizin Almanya imajınızı etkiliyor mu?
Burada asıl suçlu ABD'dir. Aynı zamanda hayatımda ilk kez, belki de ilk kez burada Filistin konusunda dengeli bir tartışma görüyorum. Kamusal alanda Filistinlilerin sesleri var. Soldaki Yahudi örgütlerinin de aralarında bulunduğu, İsrail siyasetini eleştiren örgütler mevcut. Biden çok fazla baskı altında. Artık İsrail'e askeri yardımın koşullandırılması konusunda daha sert bir tavır almaya başladı. Geriye bunun gerçekten kesintilere mi yoksa şartlanmaya mı yol açacağı ve Demokratların bunu zorlamaya çalışıp çalışmayacağı görülecek. En azından hükümetimizin İsrail'e askeri yardım için açık dokunuşu çok tartışmalı hale geldi. Benzer bir tartışmanın Almanya'da da gelişmesini isterim. En azından antisemitizmle suçlanmadan tartışabileceğiniz kamuya açık bir konu haline gelmesi. Yoksa iptal edileceksiniz.
