Fatih ÇİMEN-MOERS
UNESCO'nun, 21 Şubat 2009 tarihinde, "Dunya Anadil Günü" dolayısıyla yayımladığı "Dünya Dil Atlası" raporuna göre Türkiye'de tehlike altında bulunan dillerden biri de Zazaca'dır.
Belçika, Fransa ve Almanya’nın değişik kentlerinden katılımın sağlandığı Zaza Tarihi ve Kültürü konferansını öğretmen-yazar Hakkı Çimen, Almanca sundu.
Konferansı hazırlayan Duisburg ve Cevresi Zaza Velileri Derneği e. V. sözcüsü Sevda Güner yaptığı açıklamada: „Biz Zazalar olarak hiç bir halkı inkar etmiyoruz. Global dünyada ilişkide olduğumuz tüm dillere ve kültürlere saygılı davranıyoruz. Ancak başta Zaza Halkı olmak üzere ilişkide olduğumuz halklar, halkımızın tarihi, dili ve kültürü konusunda kafa karışıklığı içerisindedirler. Biz mevcut kafa karışıklığının tarihimize, dilimize, kültürümüze vermekte olduğu zararları ancak bilimsel calışma ve tanıtımlarla azaltabilirz. Bu amaçla bu konferansı düzenledik. Zazaca öğretmenimiz, yazar ve yıllardan beri tarihimizi ve kültürümüzü araştıran Hakkı Çimen bu zor işin üstesinden gelerek çalışmalarının sonuçlarını bu konferanda başarılı bir şekilde sunduğunu’’ ifade etti.
Zaza dili, Zerdüşt Dini'nin inanç kurallarıyla örtüşüyor
Öğretmen-Yazar Hakkı Çimen, Zaza Tarihini yaklaşık 2600 yıl geriye giderek kronolojik bir şekilde, mevcut bilinçli ve bilinçsiz yanlış tarih okumalarını irdeleyerek günümüze kadar anlattı. Bu konferansda: Zaza Dili'nin kaynağının Zerduşt Dini´nin kutsal kitabı Avesta'da kullanılan dille, -bugun bile- birçok yönden örtüştüğünü; Zerdüşt Dini'nin öngördüğü inanç kurallarının çoğunun halihazırdaki monotesit dinlerin kutsal kitaplarına (Tora, İncil, Kuran-i Kerim) alındığını; bugün Dersim Raa Haq İkrarının birçok öğesinin Zerdüşt Dini'nin inanç kurallarıyla örtüştüğünü; mevcut tarih kitaplarının Ahameniş İmparatorluğu'nun büyük kralı olarak tanıldığı Kiros, Kyros, Kuraş, Kureyş'in bugün Dersim'deki Kureyş Ocağı'nın atası olduğunu; Zaza adının ilk yazılı kaynağının İran'ın Bisutun Dağı'nda M.Ö. 520 yılında kral Darius tarafından Çivi yazısıyla yazdırılan üç dilli yazının olduğunu; tarih kitaplarında “Sasani“ adının “S“ harfiyle yazımın eski Yunanca kaynaklarına dayandığını, doğru yazımın “Z“ yani Zazani İmparatorluğu olduğunu; Zazani soylularının Arap İstilası sonucu M.S. 651 yılından itibaren İran'ın Doğu'suna ve Batı'sına kaçtıklarını; "Doğu'ya kaçanların bugünku Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun dağlık bolgelerine sığındıklarını; Türkiye'deki Zazaların bunların ardılları olduğunu öğrendik. İnsan bilimsel kaynak ve verilere dayanarak bilgilenirse, ancak o zaman kendi tarihini, dilini, kültürünü diğer halklara inandırıcı ve medenice anlatabilir, savunabilir“ dedi.
Anadiline sahip çık çağrısı
Katılımcıların Almanca fikirlerini beyan ettiği konferansın sonunda, anadili Zazaca olan ailelerin çocuklarını bu yılın Mart ayının sonuna kadar Zazaca derslerine kayıt etmeleri için çağrı yapılarak, Zaza Tarihi ve Kültürü Konferansı barış havasında sona erdi.
