Arada bir Almanya’nın 1960’lı yılların başlarında ülkeye gelen birinci işçi kuşağına borçlu olduğunu duyarım. Birinci kuşağa bu borcun ödenmesi için çifte vatandaşlık verilmelidir, gibi talepler de ardından gelir.
Almanya, o zamanki adıyla Batı Almanya, birinci kuşağa borçlu mudur?
Bence değildir.
O yıllarda gelen birinci kuşak Türk işçileri zor işlerde çalıştılar ve savaşta yıkılan Almanya’nın kalkınmasına katkı yaptılar. Bunu sadece onlar yapmadı. Yugoslav, Yunan, İtalyan göçmen işçiler de yaptı. Ek olarak –belki en kötü işlerde değil ama- Alman işçiler de çalıştı, üstelik de o yıllarda yaygın olan akarbant üretim sisteminde çalıştı.
Çalışanlar sadece Türkler değildi anlayacağınız…
Ağır şartlarda çalışma sonucu sağlık sorunlarının erken ortaya çıkması da Türk işçilerine özgü değildir.
Kötü şartlarda yıllarca çalıştılar ama karşılığında önemli bir şey kazandılar ve bunun hiç sözü edilmemektedir.
Onlar Almanya’da işçiydiler, Türkiye’de ise hayat standartları orta burjuvaziyle eşdeğerdi. Hepsi ev ve araba aldı, kimisi işyeri açtı, değişik alanlara yatırım yaptı.
Almanya’da işçi olmasalardı bunların hiç birisini yapamazlardı. Almanya’da zor şartlarda yapılan işçilik onlara bu çift sınıflı olmak özelliğini kazandırdı: Almanya’da işçi, Türkiye’de ise orta burjuvazinin yaşam düzeyi…
Bunu da Almanya sağladı, öyle değil mi?
Köylerinden hiç çıkamasalardı ya da köyden çıkıp İstanbul’da bir fabrikada düz işçi olarak çalışsalardı, bu imkana sahip olamayacaklardı.
Ek olarak bu işçilerin biraz fazla para verilince Almanya’daki en kötü işi bile kabullendiklerini biliyoruz. Kendi açılarından haklılardı çünkü amaçları mümkün olduğu kadar fazla para biriktirmek ve Türkiye’de yatırım yapmaktı.
Aralarında grevlere katılanlar da oldu, “buraya çalışmaya geldik” gerekçesiyle grev kırıcıları da oldu.
Bunların tamamı bir arada değerlendirildiğinde Almanya’nın birinci işçi kuşağına hiç de borçlu olmadığı görülür.
O günlere dönebilmek mümkün olabilseydi, tamamına yakınının bunu yapacağından ama daha fazla para biriktirmek yollarını arayacağından eminim.