Macar lider Orban’ın dönem başkanlığının başlangıcında "barış girişimi” olarak adlandırdığı Rusya ziyareti, AB yetkilileri ve birçok üye ülkenin tepkisine yol açtı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşen Orban'ı AB Konseyi Başkanı Charles Michel, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in yanı sıra Avrupalı liderler de sert şekilde eleştirdi.
Michel, Orban’a “AB dönem başkanlığının, AB adına Rusya ile temas kurma yetkisi yoktur" uyarısını yaparken Borrell de Orban'ın hiçbir şekilde AB'yi temsil etmediğini vurguladı. AB liderleri de birbiri ardına söz konusu ziyaretin Birliğin çıkarlarına zarar verdiğine dair paylaşımlar yaptı.
Orban’ın ziyareti sonrasında AB içinde art arda farklı düzeylerde toplantılar yapılırken 6 aylık AB dönem başkanlığının Macaristan’dan alınarak sıradaki Polonya’ya verilmesi de gündeme geldi.
AB üyesi ülkelerin Brüksel’deki büyükelçileri, 10 Temmuz’da Orban'ın Rusya ve Çin ziyaretlerini ve dönem başkanlığının geleceğini görüşmek için toplandı.
“Ziyaretlerde dönem başkanlığı ve AB simgelerini kullanarak 27 ülkenin birliğine zarar verdiği ve antlaşmalara aykırı davrandığı" için Macar lideri kınayan büyükelçiler, Macaristan'ın dönem başkanlığının başlamasından bu yana düzenlediği diplomatik ziyaretlerden duydukları rahatsızlığı dile getirdi.
Orban'ın eylemlerini "kuralların ihlali" olarak nitelendiren büyükelçiler, dış politika yetkisi olmayan AB Konseyi dönem başkanlığını yürüten ülkenin diğer üye ülkelerle işbirliği içinde hareket etme yükümlülüğünün altını çizdi.
Macaristan tarafı ise Orban’ın söz konusu ziyaretleri AB adına değil, sadece Macar Başbakanı sıfatıyla yaptığını ve amacının Rusya-Ukrayna savaşında ateşkes olasılıklarını değerlendirmek olduğunu savundu.
Toplantıdan somut bir karar çıkmazken Macaristan’ın dönem başkanlığının elinden alınacağına dair bir sinyal de verilmedi. Ancak toplantıya katılan bir diplomat, yapılan görüşmenin Orban’a “sarı kart” anlamına geldiğini ifade etti.
Bazı üye ülkelerin ise Macaristan'ın 6 ay sürecek dönem başkanlığında yapacağı bakanlar düzeyindeki gayriresmi toplantıları boykot etmeyi bireysel olarak değerlendirdiği iddia edildi.
AP'DEN “DÖNEM BAŞKANLIĞI GERİ ALINSIN” ÇAĞRILARI
Avrupa Parlamentosundaki (AP) siyasi grupların liderlerinin de dün aynı sebeple toplantı düzenleyerek Macaristan dönem başkanlığının boykotu ve zamanından önce sonlandırılması dahil muhtemel yaptırımları görüştüğü basına yansıdı.
Öte yandan AP’deki Liberaller (Avrupa’yı Yenile-RE) ile Yeşiller, Orban’ın dönem başkanlığından endişe duyduklarını bildirerek başkanlığın geri alınması çağrısı yaptı.
Liberaller yaptıkları yazılı açıklamada Orban’ın AB’nin benimsediği çizgiyi baltaladığı ve çıkarlara aykırı hareket ettiğini savunarak “Buna bir son verilmelidir. Viktor Orban'ın haydutça yaptığı dönem başkanlığını dizginlemenin zamanı gelmiştir” ifadesine yer verdi.
Orban’ın “barış girişimi” olarak adlandırdığı politikaların AB için “güvenlik tehdidi” olduğunu belirten Liberaller, grubun başkanı Valerie Hayer’in ilerleyen günlerde AB Konseyi Başkanı Michel’in huzurunda Macaristan’ın dönem başkanlığı hakkında acil bir tartışma yapılmasını sağlayacağını aktardı.
Liberaller, konuya ilişkin AB Konseyi ve AB Komisyonunun sorumluluk alarak Macaristan'ın oy hakkının elinden alınmasına yol açabilecek 7. maddenin uygulanması için gerekli adımları atmasını talep etti.
Yeşiller tarafından Michel, von der Leyen ve Borrell’e ithafen yazılan mektupta, Orban’ın Rusya ziyaretiyle AB Antlaşması’nın 4. maddesinde yer alan “samimi işbirliği” ilkesini açıkça ihlal ettiği savunularak bunun, Birliğin itibarına zarar verdiğini vurguladı ve Konsey ve Komisyon’un sahip olduğu tüm araçları kullanması istendi.
